به گزارش سایت توژال، نذر در مناسبت هایی مانند محرم و صفر با جلوه هایی از جمله پختن غذای مصوت به اوج خود می رسد، به گونه ای که می توان خورش را آنقدر معروف کرد که حتی با ذکر نام آن، طعم و بوی خورش را می دهد. غذا در ذهن ما برجسته می شود. به عنوان مثال، وقتی می شنویم که قرار است برای ناهار یا شام «قیسی تئوریک» بخوریم، دقیقاً می دانیم که چه طعم و چه عطری در انتظارمان است!

در طول تاریخ ایران، به ویژه از دوره قاجار به بعد که اسناد مکتوب و تصویری موجود است، ادای نذورات در ماه محرم، به ویژه در دهه اول آن، با مشارکت عمومی، شور و هیجان مواجه شد. از این رو نذورات خود را به شکرانه نعمتی که خداوند در موقعیتی خاص به آنها ارزانی داشت به اشکال مختلف ادا کردند. از سوی دیگر، اگرچه وعده ها می توانند ابعاد مختلفی داشته باشند، اما وعده های غذایی یکی از ملموس ترین وعده هایی است که مردم می دهند.

نوید روزهای سخت

به دلیل بیماری سخت تمام وظایفم را در قبال همسرم انجام دادم اما با نذری که بستم خداوند آن را به من برگرداند و تصمیم گرفتم در دهه اول محرم شام را بین ایتام تقسیم کنم. به خاطر امام حسین علیه السلام: «مشکل مالی زندگی ما را تباه کرده بود، نذر کردم که هر سال ظهر ناهار بخورم». و… این تنها بخشی از دلایلی است که مردم برای نذرهای غذایی که بسته اند می آورند. در واقع ممکن است در حالت ناامیدی حتی به این فکر نکنند که نذری که کرده اند مطابق با احکام فقهی است یا خیر، اما می دانند که بین خود و خدا عهد بسته اند که باید به آن عمل کنند. احکام فقهی

این در حالی است که از آنجایی که در گذشته عزاداری در ماه محرم جدیتر از عزاداری شهادت سایر ائمه اطهار(ع) تلقی می شد، بخش زیادی از این نذورات را ویژه این ماه و به طور خاص برای ایام عاشورا و تاسوع می دانستند. چرا چیزهایی مانند شیر داغ، شیر کاکائو، ژیمناستیک و غیره یادآوری از پیشکش های امروزی هستند و به نوعی تبدیل به آداب و رسوم و فرهنگ می شوند. اگر فکر می کنید عجیب است که یک نفر مثلاً «سوپ کنگر فرنگی» سرو کند!

ایجاد پایگاه اجتماعی به بهانه «نذر»

پختن غذای آبدار کار خوب را تشویق می کند و این باعث می شود افراد بیشتری مشتاق در این کار کمک کنند. اتفاقی که به تدریج باعث گسترش نذر می شود به گونه ای که گاهی دوستان و آشنایان از چند روز قبل گرد هم می آیند تا به نذری کمک کنند و این مدت گاهی افراد را به شوق ادای نذر می کند و حتی فضای صمیمی را دوباره تجربه می کند که آن را گسترش می دهد. .

انواع نذوراتی که در این ایام در شهرهای مختلف کشور طبخ و توزیع می شود، بسته به محصولات کشاورزی که در هر منطقه فراوانتر بوده، با گذشته متفاوت است. تفاوتی که با وجود اینکه تقریباً همه محصولات در اکثر جاها وجود دارند همچنان وجود دارد و از نظر من تنوع فرهنگ غذایی را نشان می دهد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

در گذشته معمولاً نذری های محرم را در شب اول می پختند و بین عزاداران حسینی پخش می کردند، اما چند سالی که به تاسوعا و عاشورا نزدیک شدیم گذشت و طبخ غذای نذری قوت گرفت.

هدایای محرم در شهرهای مختلف

مردم کرمان در دهه اول ماه محرم الحرام نوعی غذا به نام آشوری را با انواع حبوبات طبخ می کنند. تاریخچه پخت این آش به دوران صفویه برمی گردد. این آش نظری در یزد نیز پخته می شود که به آش امام حسین (علیه السلام) معروف است.

در برخی از نقاط استان مازندران، نذری های این ایام به «مال امام» معروف است. در تنکبون برای رفع نیاز مراسمی به نام چیلان با تقسیم گوشت قربانی انجام می شود.

در برخی از نقاط استان فارس مراسم استقبال از روز عاشورا «داکجوش» نامیده می شود. رسم بر این است که مردم نذری خود را نزد امامزاده محل می برند و با هم در آنجا غذا می پزند. در سایر نقاط این استان عزاداران پیش از این عاشورایی را با آش برنج، قیمه، کدو، سبزی، بادمجان و سیب زمینی پذیرایی می کردند، اما این روزها خرما، ماست و ماست به نذری و لوازم آن اضافه شده است. نذر شهالیزاد نیز در این ایام بیشتر برای سلامتی کودکان انجام می شود.

بلوچ ها نیز معتقدند خوردن غذای عاشورایی نذری سلامت است. آنها معتقدند اثر بهداشتی این آش ها تا سال بعد برایشان باقی می ماند و به همین دلیل در 7 خانه اطرافشان آش تئوریک عاشورایی توزیع کردند.

مردم نور باقیمانده نذری برنج را نیز به نیت تبرک بر پشت بام خانه ها و درختان میوه می ریزند تا درختان «پژمرده» نشوند یعنی هر سال میوه دهند.

نذری دادن یک نیاز دینی است اما روش و نوع طبخ و … همه جزو فرهنگ جامعه شده است. فرهنگی که در سال های اخیر به دلایل مختلف با تغییراتی مواجه شده است. به عنوان مثال چندین سال پیش میلک شیک، ماکارونی، پیتزا، فلافل و … به عنوان نذری در ماه محرم الحرام توزیع می شد. نذرهای متفاوت از آنچه که همه ما از کودکی به یاد داریم، تا نشان دهد که حتی فرهنگ نذر دادن نیز می تواند با توجه به نیاز جامعه دستخوش تغییراتی شود که آن را مدرن می کند. با این حال، اگر در صف پیتزای نظری بایستید، زمزمه هایی می شنوید که «هیچ چیز جای فیلینگ نظری را نمی گیرد!».