لینک کوتاه خبر:

به گزارش سایت توژال، در حالی که دولت سیزدهم روزهای پایانی خود را با شهادت آیت الله سید ابراهیم رئیسی سپری می کند، انتخابات 17 تیرماه برگزار شد و به مرحله دوم رسید که مجدداً 24 تیرماه برگزار می شود. سعید جلیلی و مسعود بدیشیان با هم انتخاب می شوند.

حسین درودیان، کارشناس اقتصادی در گفت و گو با مجله توژال به تحلیل مواضع اقتصادی نامزدهای ریاست دولت چهارم (سعید جلیلی و مسعود پازیکیان) که در دور دوم با یکدیگر رقابت خواهند کرد، پرداخت.

• برنامه های اقتصادی آقایان پزشک و جلیلی را با توجه به نگاه و رویکرد سیاسی آنها چگونه ارزیابی می کنید؟

از نظر اقتصادی، معنای روشن و واضحی از سخنان این دو نامزد دریافت نکردیم. در بخش اقتصادی با مسائلی مانند قیمت گذاری انرژی، ارز ترجیحی، تنگنای اعتباری یا ساخت و ساز مسکن مواجه هستیم. در مورد انرژی، قیمت برای چندین سال ثابت یا اندکی افزایش یافته است. در شرایطی قرار داشتیم که با تورم بالا مواجه بودیم.

بحث ارز ترجیحی یکی دیگر از موضوعاتی است که باید در دولت آینده حل شود. ما با تنگنای اعتباری مواجه هستیم. نرخ رشد نقدینگی کاهش یافته است، اما با توجه به نوع سیاست های پولی و اعتباری اعمال شده، این کاهش به قیمت ایجاد بحران مالی محقق شده است، بنابراین کاهش نقدینگی نیز وضعیت شکننده ای است.

در خصوص ساخت و ساز مسکن نیز دولت شهید رئیسی طرح نهضت ملی مسکن را آغاز کرد و قبل از آن نیز دولت روحانی برنامه اقدام ملی را در دستور کار قرار داده بود و ما با مشکل تامین مالی مواجه هستیم. اینها مسائل اساسی اقتصادی روی میز سیاستگذاران در دولت چهاردهم است.

• آیا به نظر شما کدام یک از نامزدها توانایی حل مشکلات ذکر شده را دارند؟

هر دو آقا در مورد مسائل کلان اقتصادی پاسخ روشنی ندادند. آنچه بین مردان طبیب و گالیله ها تفاوت ایجاد می کند، مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. از این منظر می توان دیدگاه کاندیداها را در خصوص موضوعاتی مانند تحریم بررسی کرد.

اما وضعیت واقعی با فضای فکری ایجاد شده توسط هر دو نامزد کاملاً متفاوت است. ما در شرایطی هستیم که نسبت به سال های گذشته نفت بیشتری می فروشیم. یکی از دلایل این است که درگیری روسیه با آمریکا و اروپا به ما فضایی برای تنفس داده است. با توجه به اینکه دولت مستقر در آمریکا موضوع روسیه را جدی می‌گیرد، آمریکایی‌ها تمرکز خود را از چین تغییر داده‌اند و این باعث شده است که روابط بهتری در فروش نفت و واردات کالا از چین داشته باشیم.

انتظار اظهارنظر رئیس جمهور در خصوص مسائل فنی و تخصصی اقتصاد غیرمنطقی است. با این حال این انتظار وجود دارد که افراد در دفتر ریاست جمهوری سلیقه خاصی در زمینه اقتصاد داشته باشند. به عنوان مثال، آزادسازی قیمت ها یا کاهش مداخله دولت در اقتصاد دوگانگی کلی هستند. آنچه اکنون می بینیم این است که در مورد آقای آقا هیچ مقدمه ای برای این مسائل وجود ندارد. در مورد آقای جلیلی هم این مشکل را می بینیم که ایشان به مسائل فنی و تخصصی می پردازند تا مسائل کلان.

• شرایط نسبتا خوب صادرات نفت چقدر می تواند ادامه داشته باشد؟

این وضعیت ممکن است با روی کار آمدن ترامپ در ایالات متحده و افزایش فشار بر ایران تغییر کند، چه به دلیل فشار بر چین و چه به دلیل اهمیتی که کمپین ترامپ برای موضوع ایران قائل است. در این صورت تمایل به مذاکره به نفع تیم السید نخواهد بود. در مقابل، ایده های خوداتکایی و استقرار در تیم آقای جلیلی در کوتاه مدت تغییر نخواهد کرد.

• اجرای FATF تا چه اندازه می تواند مشکل اقتصاد ایران را حل کند؟

ما در حال حاضر از شبکه بانکی خارج شده ایم، بنابراین مواردی مانند FATF برای ما مهم نیست. ما به نوعی در حالت “pre-FTF” هستیم. بنابراین من فکر نمی کنم که آقای جلیلی و پزشکان بتوانند در روابط بانکی و روابط اقتصادی با دنیا تفاوتی ایجاد کنند. اگر تیم دموکرات برای کار در آمریکا بیاید، تمایل ما به مذاکره یا عدم وجود آن ممکن است بین این دو نامزد محترم تفاوت ایجاد کند. هر چند به نظر من ما هم نمی توانیم روی این موضوع زیاد مانور دهیم. زیرا شرایط کشور ما باعث می‌شود که آمریکایی‌ها در بسیاری از موارد ما را به پیش نبرند. تنها در فضای عمومی سیاسی و سلطه رسانه ای می تواند اهمیت داشته باشد.

• در دولت شهید رئیسی رشد نقدینگی تا چه اندازه می تواند به کنترل تورم کمک کند؟

به هر حال دولت آقای رئیسی رشد نقدینگی را به میزان قابل توجهی کاهش داده است، اما همانطور که گفتم این باعث کاهش هزینه و قیمت شده است. بحران اعتباری جدی برای بخش خصوصی ایجاد شده است، سهم دولت و نیمه دولتی در شبکه بانکی افزایش یافته است، دسترسی بخش خصوصی مستقل به اعتبار تا حد زیادی بسته شده است و نرخ های تامین مالی در اقتصاد تحت فشار جدی قرار گرفته است. .

عامل اصلی نرخ تورم در کشور ما بحث ارز و چشم انداز روابط ما با کشورهای دیگر است که احتمال نامشخصی است.

• آقای بازیکیان گاهی در صحبت هایش می گوید من کارشناس نیستم اگر اقتصاد را به من بدهید خراب می کنم اما باید نظر کارشناسان را جویا شویم. به نظر شما بالاترین مقام دولتی باید نجیب باشد؟ در موارد بزرگ یا نه؟

انتظار اظهارنظر رئیس جمهور در خصوص مسائل فنی و تخصصی اقتصاد غیرمنطقی است. با این حال این انتظار وجود دارد که افراد در دفتر ریاست جمهوری سلیقه خاصی در زمینه اقتصاد داشته باشند. به عنوان مثال، آزادسازی قیمت ها یا کاهش مداخله دولت در اقتصاد دوگانگی کلی هستند. آنچه اکنون می بینیم این است که در مورد آقای آقا هیچ مقدمه ای برای این مسائل وجود ندارد. در مورد آقای جلیلی هم این مشکل را می بینیم که ایشان به مسائل فنی و تخصصی می پردازند تا مسائل کلان. اما آنچه اکنون از رئیس جمهور می خواهیم مواضع کلی و پاسخ به سؤالات اساسی است. جزئیات نوع صادرات و واردات به کشورهای دیگر که جلیلی مطرح می کند اولویت فعلی ما نیست. این نشان می دهد که هر دو نامزد به طور جدی با آنچه باید باشند متفاوت هستند.

با توجه به تمرکز برنامه هفتم توسعه بر دستیابی به رشد 8 درصدی، این هدف را تا چه اندازه برای دولت آینده قابل تحقق می دانید؟

فکر می کنم رشد 8 درصدی با شرایط فعلی اقتصاد ما شعار است، اما ادامه رشد اقتصادی ما بستگی به نوع روابط بین الملل دارد. سوال اینجاست که آیا ما می توانیم به فروش نفت ادامه دهیم؟ یا مهمتر از آن، آیا می توانیم فروش نفت را به تامین مالی خارجی مرتبط کنیم؟ سیاست های پولی و اعتباری ما چگونه خواهد بود؟ آیا می خواهیم به تنگنای فعلی ادامه دهیم؟ شواهد حاکی از آن است که ما حتی نباید به رشد 4 تا 5 درصدی خوشبین باشیم.