احترام برای میراث فرهنگی نمیخواهیم!
به گزارش توژال، نشست تخصصی «تقویت هویت فرهنگی کشور بر اساس میراث فرهنگی ناملموس» با موضوع بررسی پیش نویس سند میراث فرهنگی کشور با حضور علی دارابی معاون میراث فرهنگی کشور برگزار شد. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع سنتی – حجت الاسلام والمسلمین خسروبانه – دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی میراث فرهنگی رسول وطن دوست پیشکسوت علی یزدیخا نایب رئیس اول کمیته فرهنگی شورای اسلامی فاطمه داوری – مدیر کل حفاظت و مرمت بناها، محوطه ها و پارچه های تاریخی – زهرا بزرگمهر – کارشناس میراث فرهنگی – عبدالحسین و کیلفرد – از بنیانگذاران سازمان میراث فرهنگی و چهره جاودانه میراث فرهنگی – و احمد محیط طباطبایی – رئیس ICOM (ایران) کمیته موزه) در تالار فجر وزارت کشور برگزار شد میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یکشنبه 13 آذر.
پیش نویس سند میراث فرهنگی ملی تهیه شده است
حجت الاسلام والمسلمین خسروپنا دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی وی در این نشست تخصصی گفت: جلسات جداگانه ای برای موضوع این نشست برگزار کردیم و تصمیم گرفتیم سندی با هدف اجرا بنویسیم. انصافا وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم پیگیری کرد و سند صنایع دستی تدوین و تصویب شد. وجه تمایز این سند مشارکت بسیاری از مردم و فعالان این عرصه است. پیش نویس سند میراث فرهنگی ملی تهیه شده است و امیدواریم صدها نخبه و فرهیخته این عرصه در نگارش این سند مشارکت داشته باشند.
خسروبنا ادامه داد: چهار ویژگی در میراث فرهنگی به ویژه میراث ناملموس دیده شد که یکی از آنها خانواده محوری است. بسیاری از مردم در شهرها و روستاها با خانواده و در خانه های خود کار کرده اند و با ترویج میراث ناملموس می توانیم از خانواده ها حمایت کنیم. دومین ویژگی معنویت است. در بحث مثبت، برگزاری نمایشگاه صنایع دستی نشان می دهد که با انواع مواد چوبی و فلزات، صنایعی که آنها را تولید می کنند، عمدتاً از دیدگاه معنادار تولید می شوند، یعنی میراث فرهنگی ما سکولار نیست، میراث فرهنگی ملموس و ناملموس است. معنی دار
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: سومین ویژگی میراث فرهنگی خردمندی است. حکمت باطنی حکمتی است که مبتنی بر توحید محوری و وحدت باشد. خصوصیت چهارم: تعلق به اهل بیت و حج. حج نیز جزء میراث ناملموس است و پنجمین ویژگی پیوند فرهنگ ناملموس ما با سلامتی است.
جای خالی میراث ناملموس در کتاب های درسی
بعدی، علی یزدیخا نایب رئیس اول کمیته فرهنگی شورای اسلامی وی با اشاره به اینکه فرهنگ در کشور مظلوم است، بر لزوم افزایش بودجه فرهنگی کشور تاکید کرد و افزود: تلاش می کنیم یک درصد به بودجه فرهنگی کشور اضافه کنیم و بخشی از بودجه شرکت های دولتی و بانک ها را افزایش دهیم. باید خرج شود.» در زمینه مسائل فرهنگی نیز امیدواریم وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز از این سهمیه قانونی استفاده کند.
وی با اشاره به اهمیت مستندسازی در ترویج فرهنگ غیر مادی، بر لزوم گنجاندن مطالب مرتبط با فرهنگ غیر مادی در کتاب های درسی دوره ابتدایی تاکید کرد و افزود: مرحله ابتدایی بالاترین میزان بهره وری و آموزش در این دوره را دارد. از ماندگاری بالا بهره می برد. نقطه عطف انتقال مسائل فرهنگی به آموزش ابتدایی است.
یزدی خواه با بیان اینکه موثرترین، باکیفیت ترین و بلندمدت ترین آموزش ها در مقطع ابتدایی صورت می گیرد افزود: آموزش فرهنگ غیر مادی در کتب درسی باید با کمک وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نهادینه شود.
نایب رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به بهره برداری از توانمندی های اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری به منظور هم افزایی در اجرای برنامه های مصوب وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع سنتی اشاره کرد. پیگیری مسائل مربوط به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع سنتی، وظیفه اصلی است که یک فراکسیون و شورای اسلامی با این وزارتخانه است و از آن برای اجرای اسناد اولیه این وزارتخانه از جمله سند میراث فرهنگی حمایت می کند. .
سند اساسی میراث فرهنگی باید حفظ شود
احمد محیط طباطبایی، مدیر ICOM (کمیسیون ملی موزه ها) وی همچنین با اشاره به اینکه بر اساس قانون اساسی میراث فرهنگی، مرجع میراث فرهنگی بر عهده سازمان میراث فرهنگی است، گفت: مهمترین اصل در میراث فرهنگی، حفاظت است که مرمت، تحقیق، شناسایی و آموزش به این منظور انجام می شود. از حفظ آن حفاظت، مهمترین اصل میراث فرهنگی را نباید زیر سوال برد. ما نباید دوره به اصطلاح میراث فرهنگی داشته باشیم، بلکه باید همه دروس از کتاب اول تا آخرین کتاب در چارچوب میراث فرهنگی و هویت ایرانی استفاده شود و منجر به شکل گیری هویت ایرانی در دانش آموزان شود.
مهیتا طباطبایی با بیان اینکه رویکرد ما به میراث فرهنگی باید کلی و اساسی باشد، گفت: توسعه در چند جا در سند آمده است، اما میراث فرهنگی اساس و اصل توسعه است. همه برنامه های توسعه در همه نهادها باید بر میراث فرهنگی متمرکز شود و مبنای کار در توسعه و آموزش در همه زمینه ها باشد.
وی همچنین بر لزوم حفظ سند اصیل میراث فرهنگی که توسط چهره های شاخص میراث فرهنگی نوشته شده است، تاکید کرد و افزود: باید به یاد سند احترام گذاشت و کوچک شمرد، اما مواردی که در این سی سال اضافه شده است باید همین باشد.
سند میراث فرهنگی چه مشکلی را برای ما حل می کند؟
علی الدارابی معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع سنتی و معاون میراث فرهنگی وی همچنین در این جلسه به همکاری شورای عالی انقلاب فرهنگی در راستای تصویب اسناد اولیه این وزارتخانه اشاره کرد و گفت: سند ملی صنایع دستی تکمیل و ابلاغ شده و سند ملی میراث فرهنگی نیز تهیه می شود. و پس از این جلسه در شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی می شود. سند ملی موزهداری، زنگ میراث فرهنگی در مدارس و ادغام واحد میراث فرهنگی در رشتههای مختلف دانشگاهی از جمله برنامههای در دستور کار این شورا است که تصویب آن مورد توجه ویژه قرار دارد.
با طرح این سوال: سند میراث فرهنگی قرار است چه مشکلی را حل کند، به چه سوالاتی پاسخ دهد و چه موانعی را برطرف کند؟ وی به تشریح الزامات سند ملی میراث فرهنگی پرداخت و گفت: این سند به عنوان اولین راهنما شامل هویت کشور و شأن تاریخی و فرهنگی آن می شود. همچنین باید بتوانیم میراث فرهنگی و هنری کشور را حفظ و احیا کنیم و آن را به نسل های آینده منتقل کنیم و پایه های تمدنی آن را در مقابل فرهنگ بیگانه و مهاجم تقویت کنیم. این سند ملی باید منبع الهام، انگیزه، خلاقیت و حرکت آحاد جامعه باشد.
وی گسترش امنیت، ثبات، شادی و نشاط اجتماعی را از دیگر کارکردهای سند میراث فرهنگی ملی دانست و افزود: نیاکان ما در ایران باستان بیش از 65 جشن، آیین و جشن داشته اند. ایرانیان در بین کشورهای مختلف جهان به خوشرویی معروف بودند. البته شادی به عوامل مهمی مانند درآمد، رفاه، روابط اجتماعی، سلامت جسمی و روانی و شرایط مساعد سیاسی بستگی دارد.
معاون میراث فرهنگی تصریح کرد: سند ملی میراث فرهنگی باید منجر به دستیابی به اقتصاد خلاق فرهنگی و برندسازی شود و به تثبیت هویت فرهنگی و تمدنی مبتنی بر میراث فرهنگی اشاره کرد و گفت: باید به این مولفه ها و ساختارها توجه شود. در خروجی های سند و این سازوکار، کار با ایجاد یک مرجع فرهنگی در زمینه های فرهنگی، آموزشی، علمی، آموزشی و هنری کشور و جایگاه میراث فرهنگی به عنوان یک هویت ملی محقق می شود.
الدارابی ادامه داد: بین سایتهای ثبت جهانی و جاذبههای گردشگری رابطه معناداری وجود دارد، چرا که این مکانها نمادهای هویت ملی محسوب میشوند.
وی با اشاره به اینکه خواندن و روایت میراث فرهنگی باید به انسجام ملی و تقویت جامعه منجر شود، بر افزایش فرهنگ میراثی تاکید کرد و گفت: فرهنگ میراث باید به فرهنگ عمومی کشور تبدیل شود. چگونگی تبدیل میراث فرهنگی به فرهنگ عمومی در دستور کار شورای فرهنگ عمومی قرار دارد.
معاون میراث فرهنگی به نقش بی بدیل میراث فرهنگی در روابط بین الملل و دیپلماسی عمومی اشاره کرد و افزود: نمایشگاه ها، جشنواره ها و رویدادهای فرهنگی سازوکار مهمی برای ارائه چهره ای جذاب از ایران است. شکی نیست که موزه ها نقش اساسی در آموزش، پژوهش، گسترش صلح و دموکراسی، افزایش بردباری اجتماعی و بالا بردن سقف تحمل و تاب آوری دارند. موزه ها گنج، دارایی و ثروت ملت هستند. موزه ها ارزش های اجتماعی نادیده گرفته شده ای را تولید می کنند که باید مورد توجه جدی قرار گیرند.
وی با تاکید بر اینکه سند ملی میراث فرهنگی باید به توسعه و گسترش همکاریهای ایران در سطح منطقه و جهان و مشارکت و مردمیسازی کمک کند، گفت: نهضت مردمیسازی راهبردی برای حفظ، احیا، مرمت و روایت است. انجمن ها و سازمان های مردم نهاد باید در این زمینه نقش اساسی داشته باشند. این سند ملی باید نقش روشن و مشخصی را برای مردم و سازمان ها در تدوین، اجرا و کار مشخص کند.
الدارابی همچنین با اشاره به اهمیت نقش کارشناسان و سازمان میراث فرهنگی در عبور از موانع و چالش ها و کسب موفقیت، بر لزوم بهره گیری از تجربیات و الگوهای سایر کشورهای موفق تاکید کرد.
معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور با اشاره به اینکه مخاطب اصلی این سند باید نسل جوان باشد، گفت: جوانان آینده سازان و مدیران حال و آینده کشور هستند. آنها باید به گذشته خود افتخار کنند و به آینده ای بهتر امیدوار باشند. ضرورت تحقق این امر مهم، شناخت صحیح اصول و الزامات عصر با استفاده از فناوری و رسانه های نوین در عصر هوش مصنوعی و فراجهان است.
وی افزود: روایت باید جذاب، مستند، حرفه ای باشد و به زبان و فهم نسل امروز مایه افتخار باشد. میراث فرهنگی هویت، فرهنگ، خاستگاه و ثروت تاریخی ملت است و مردم سرمایه اصلی جامعه هستند.
الدارابی این مفاد را الزامات و ساختارهای اساسی برای تقویت پایه ها و رکن اساسی سند میراث فرهنگی ملی دانست و گفت: این سند باید پاسخگوی مسائل دیروز، امروز و فردا باشد. سند ملی میراث فرهنگی باید با نظرات و مشارکت فعالان و صاحب نظران حوزه میراث فرهنگی تکمیل شود و نکات مطرح شده در جلسه پیگیری و در سند گنجانده شود.
حفاظت از میراث فرهنگی یک امر حاکمیتی است
فاطمه داوری، مدیرکل حفاظت و مرمت بناها، محوطه ها و پارچه های تاریخی وی در ادامه این نشست گفت: بحث حفاظت از میراث فرهنگی یک موضوع حاکمیتی است. مقام معظم رهبری در ابتدای انتخابات چهاردهم فرمودند میراث فرهنگی یکی از توانمندی های کشور است. آنها همچنین چندی پیش در گفتگوهای خود بر لزوم امید و کاهش وابستگی به بیگانگان تاکید کردند و راه برون رفت از آن را جوشاندن در داخل و استخراج گنجینه های میراث فرهنگی دانستند. وقتی از میراث فرهنگی صحبت می کنیم، دو رکن خواهیم داشت: میراث ملموس و ناملموس و میراث طبیعی. در حال حاضر بیش از 40 هزار اثر ثبت ملی در کشورمان وجود دارد که 34 هزار اثر بتنی و 1300 اثر طبیعی است که بیش از 191 بافت شهری و 34 هزار هکتار بافت تاریخی است که بخش بزرگی از آن را مسکن مردمی تشکیل می دهد. این شامل اموال فرهنگی می شود.
وی ادامه داد: ما 28 اثر ثبت جهانی در حوزه میراث فرهنگی و طبیعی داریم و جزو 10 کشور دارای بیشترین اثر در جهان هستیم و در حوزه ناملموس با 12 مورد چند ملیتی در رتبه دوم جهان قرار داریم. علاوه بر 12 مورد متعلق به ایران و در مجموع 24 مورد کار ما در رتبه پنجم جهان قرار دارد. ما 206 پایگاه در حوزه میراث ملی و جهانی و 107 پایگاه در حوزه میراث جهانی داریم. همچنین 836 موزه در کشور داریم که شامل 259 موزه میراث، 324 موزه در سایر مؤسسات و 216 موزه در بخش خصوصی است.
بررسی سند میراث فرهنگی ملی
یک پیام رسان ملی، پیشکسوت میراث فرهنگی وی در ادامه این نشست گفت: این سند را با دقت خواندم. به نظر من این یک سند راهبردی است. تعریف میراث فرهنگی در این سند به 30 سال پیش برمی گردد و سال هاست که این تعریف تغییر کرده و تعریف میراث فرهنگی نیاز به بازنگری دارد.
وی ادامه داد: میراث فرهنگی وجه دیگری نیز دارد که سرمایه و سرمایه های فرهنگی است و این سرمایه فرهنگی نقش اساسی در توسعه پایدار کشور دارد. نکته بعدی این است که ایران باید در منطقه دو قطبی پیدا کند و من می بینم که جایش در این سند خالی است. ایران از نظر میراث فرهنگی باید مرکز منطقه باشد که در این سند باید به آن اشاره شود.
وطن دوست تصریح کرد: مشکل عمده میراث فرهنگی در کشور از هزاران سال پیش آغاز شد و میراث فرهنگی ایران میراث یک دولت است و از آن زمان تا به امروز دولت مسئولیت میراث فرهنگی را بر عهده داشته و میراث فرهنگی را از آن جدا کند. دولت به زمان طولانی نیاز دارد. -سرمایه گذاری در بلندمدت
سند میراث فرهنگی ملی باید شفاف شود
زهرا بزرگمهر یکی دیگر از پیشکسوتان عرصه میراث فرهنگی است حاضران در این نشست درباره سند ملی میراث فرهنگی گفت: در این سند به موضوع تلاش اشاره شده است. این کلمه “تلاش” یک کلمه آسان و ممنوع است و ما زمان آن را نمی دانیم، سوال من این است که چه زمانی اجرا می شود و چگونه اجرا می شود؟
دولت باید بداند که اقدامات اجرایی در حوزه میراث فرهنگی نباید بازده مالی داشته باشد
عبدالحسین وکیلی فرد – چهره ماندگار میراث فرهنگی وی همچنین گفت: در سند میراث فرهنگی ملی نکاتی وجود دارد که باید موشکافی شود. امروز هر چه از گستره جغرافیایی ایران بگوییم، حداقل پنجاه وسعت ایران فرهنگی است و می تواند جایگاه ایران را در جهان بالا ببرد. دولت باید بداند که کار اجرایی در میراث فرهنگی برای ما بازدهی فرهنگی ندارد و این مهمترین چیز است.
خلاء مالکیت معنوی میراث ایران در کشورهای جهان
همچنین فایق التوحیدی – کارشناس میراث فرهنگی و آثار باستانی وی در ادامه این نشست گفت: خلاء مالکیت معنوی میراث فرهنگی ایران در کشورهای جهان در این سند ملی دیده می شود که چگونه می توانیم مالکیت معنوی خود را در مجموعه ها و موزه های سراسر جهان پر از اشیاء ایرانی حفظ کنیم یک موضوع مهم باید بگوییم که ما قصد نداریم این قطعات را از شما پس بگیریم یا حتی بخواهیم مالک آنها باشیم و نگران حفاظت از آنها نیستیم، فقط می خواهیم نامی از ایران در این موزه ها قرار گیرد.
وی ادامه داد: به دست آوردن مالکیت معنوی برای آثار موجود در موزه های خارجی تبعات خوبی برای ما دارد، از جمله اینکه در کاتالوگ ها به ایران اشاره می شود، اولویت نمایشگاه با ما خواهد بود، محققان ما در آنجا همکاری می کنند و از همه مهمتر. ، که نام ایران برجسته بماند.