تاریخچه هوش مصنوعی به سال 1950 باز می گردد. زمانی که آلن تورینگ نظریه «آزمون تورینگ» را مطرح کرد. این نظریه در مقاله‌ای با عنوان «ماشین‌های محاسباتی و هوش» ارائه شد و به قابلیت‌های ماشین‌ها در شبیه‌سازی رفتار انسان و تشخیص هوش مصنوعی پرداخت. اما هوش مصنوعی به طور رسمی در کنفرانس دارتموث در سال 1956 متولد شد.در این کنفرانس محققانی چون جان مک کارت، ماروین مینسکی و هربرت سایمون شروع به بررسی قابلیت های هوش مصنوعی کردند و ایده ها و روش های جدیدی برای ایجاد سیستم های هوشمند ارائه کردند. در دهه 1960 پروژه های مختلفی مانند برنامه های شطرنج و سیستم های حل مسئله به موفقیت های بزرگی دست یافتند. با این حال، در دهه 1970، به دلایلی مانند منابع ناکافی و انتظارات بیش از حد، “فصل سرد” هوش مصنوعی به دلیل کاهش تحقیقات و حمایت مالی آغاز شد.

در دهه های 1980 و 1990 با پیشرفت فناوری رایانه و ظهور شبکه های عصبی، هوش مصنوعی دوباره مورد توجه قرار گرفت. در این مدت، الگوریتم های یادگیری ماشین و سیستم های تخصصی توسعه یافتند. از ابتدای دهه اول قرن بیست و یکم تا به امروز با گسترش داده ها و بهبود الگوریتم ها، یادگیری عمیق به عنوان یکی از فناوری های پیشرفته در هوش مصنوعی مطرح شده است. این روش به رایانه ها اجازه می دهد تا به طور خودکار از داده ها یاد بگیرند و در زمینه هایی مانند پردازش تصویر، پردازش زبان طبیعی و بازی های رایانه ای به موفقیت های بزرگی دست یابند.

تهدید یا فرصت؟

به طور کلی می توان هوش مصنوعی را هم تهدید و هم فرصت برای بازار کار تعریف کرد. برخی از فرصت های ایجاد شده توسط توسعه هوش مصنوعی عبارتند از:

1. پی ریزی برای ایجاد فرصت های شغلی جدید در زمینه هایی مانند داده کاوی، تولید داده، تجزیه و تحلیل داده ها و توسعه نرم افزار.

2. افزایش بهره وری و در نتیجه رشد اقتصادی و افزایش فرصت های شغلی.

3. کمک به تصمیم گیری بهینه با ارائه تحلیل های مبتنی بر داده و پیش بینی های دقیق.

4. بهبود کیفیت زندگی با کاهش هزینه ها و کاهش زمان انتظار برای انجام کارها.

اما در عین حال، هوش مصنوعی نیز تهدیداتی را برای بازار کار به همراه خواهد داشت:

1. از دست دادن شغل: یکی از نگرانی های عمده ناشی از هوش مصنوعی از دست دادن مشاغل قدیمی و زائد به دلیل اتوماسیون است. کارگران در مشاغلی که به راحتی می توان آنها را خودکار کرد ممکن است با کاهش شغل مواجه شوند.

2. نابرابری اقتصادی: استفاده از هوش مصنوعی می تواند شکاف سواد را در استفاده از هوش مصنوعی افزایش دهد. به این ترتیب افرادی که در زمینه فناوری آموزش دیده اند ممکن است از مزایای بیشتری برخوردار شوند.

3. چالش های اخلاقی و اجتماعی: استفاده از هوش مصنوعی می تواند مشکلاتی مانند بی عدالتی در تصمیم گیری ها و یا تبعیض در استخدام ایجاد کند. این شرایط می تواند منجر به بی اعتمادی به فناوری های جدید شود.

تاثیر هوش مصنوعی بر بازار کار: هوش مصنوعی به عنوان یکی از فناوری های پیشرفته امروزی تاثیرات قابل توجهی بر بازار کار دارد. این فناوری با خودکارسازی فرآیندها، تجزیه و تحلیل داده ها و شبیه سازی رفتار انسان می تواند مشاغل سنتی را متحول کند و فرصت های جدیدی برای نوآوری و رشد ایجاد کند. البته هوش مصنوعی مانند هر فناوری دیگری می تواند در کوتاه مدت بیکاری را افزایش دهد اما در بلندمدت با ایجاد فرصت های جدید این تاثیر منفی از بین خواهد رفت. به عبارت دیگر، هوش مصنوعی در بلندمدت تنها باعث کاهش هزینه تولید و در نتیجه افزایش رفاه خواهد شد. در زیر به تاثیرات مختلف هوش مصنوعی بر بخش‌های مختلف بازار کار خواهیم پرداخت.

تاثیر هوش مصنوعی بر بازار کار در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه: سوالی که ممکن است به ذهن متبادر شود این است که آیا هوش مصنوعی بر اقتصادهای توسعه یافته و در حال توسعه تاثیر خواهد گذاشت؟ در تئوری، با توجه به تفاوت های اساسی در بازار کار در این دو دسته از کشورها، می توان شرایط متفاوتی را انتظار داشت. به طور کلی می توان گفت که در کشورهای توسعه یافته به دلیل اهمیت تمرکز بر کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری در صنایع، طیف وسیعی از مشاغل و مشاغل پردرآمد تحت تاثیر هوش مصنوعی قرار می گیرند. اما در کشورهای در حال توسعه تمرکز بیشتر روی مشاغل یدی و کارهای تکراری است. بنابراین، انتظار می رود که مشاغل بیشتری در این کشورها به دلیل اتوماسیون و توسعه اتوماسیون، به ویژه در بخش هایی با نیروی کار کمتر از بین برود.

طبق گزارش McKinsey، پیش بینی می شود تا سال 2030، نزدیک به 800 میلیون شغل در سراسر جهان تحت تأثیر اتوماسیون و هوش مصنوعی قرار گیرد. از این تعداد، حدود 70 میلیون شغل در ایالات متحده به ویژه در بخش های تولید، خدمات مالی و پزشکی از بین خواهد رفت. بر اساس گزارش مشابهی که توسط مجمع جهانی اقتصاد ارائه شده است، وضعیت در کشورهای در حال توسعه متفاوت است و پیش بینی می شود حدود 50 درصد مشاغل یا نزدیک به 200 میلیون شغل تحت تأثیر هوش مصنوعی به ویژه در بخش کشاورزی، تولید قرار گیرد. ، و بخش های خدماتی.

اما هوش مصنوعی نه تنها یک تهدید است، بلکه فرصت های شغلی جدیدی نیز ایجاد خواهد کرد. بر اساس گزارش گارتنر، پیش بینی می شود تا سال 2025، به دلیل توسعه فناوری های جدید و هوش مصنوعی، 97 میلیون شغل جدید ایجاد شود. اما سازمان بین المللی کار نشان می دهد که اگر 54 درصد از کارگران در همه کشورهای جهان مهارت های خود را با تغییرات ناشی از هوش مصنوعی تطبیق دهند، احتمالاً این اتفاق می افتد. این مهارت ها عمدتاً با فناوری، تجزیه و تحلیل داده ها و تفکر انتقادی در آینده مرتبط خواهند بود. تاثیر هوش مصنوعی بر بازار کار در صنایع مختلف: هوش مصنوعی تاثیرات قابل توجهی بر نیروی کار در صنایع مختلف دارد. در زیر به چند آمار و اطلاعات در مورد تأثیر هوش مصنوعی بر مشاغل و نیروی کار در چندین صنعت مختلف اشاره خواهم کرد.

1. صنعت مراقبت های بهداشتی: طبق گزارش مک کینزی، پیش بینی می شود تا سال 2026 حدود 30 درصد از فعالیت های این صنعت توسط هوش مصنوعی خودکار شود. اما این لزوماً به معنای تأثیر منفی بر این صنعت نیست، زیرا استفاده از هوش مصنوعی در تشخیص پزشکی می تواند زمان صرف شده توسط پزشکیان برای تجزیه و تحلیل نتایج را تا 50 درصد کاهش دهد.

2. بخش مالی و بانکی: بر اساس گزارش پرایس واترهاوس کوپرز، انتظار می رود استفاده از هوش مصنوعی در بخش مالی و بانکی تا سال 2030 گردش پول در اقتصاد جهانی را به میزان 15.7 تریلیون دلار افزایش دهد. در عین حال، برآورد می شود. حدود 20 میلیون شغل در این بخش به ویژه مشاغل مربوط به پردازش داده و خدمات مشتری تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار خواهد گرفت.

3. صنایع تولیدی: بر اساس گزارش Deloitte، انتظار می‌رود هوش مصنوعی بهره‌وری صنایع تولیدی را طی پنج سال آینده، یعنی تا سال 2029، 20 درصد افزایش دهد. در برخی از صنایع تولیدی، نرخ اتوماسیون می‌تواند به 50 برسد. ٪. این امر می تواند منجر به از دست رفتن حدود 1.5 میلیون شغل تنها در بخش تولید ایالات متحده شود.

4. صنعت خرده فروشی: گزارش ها نشان می دهد که تا سال 2025، تقریباً 85 درصد از مشاغل خرده فروشی از نوعی فناوری هوش مصنوعی بهره خواهند برد. این تغییرات به دلیل گسترش اتوماسیون و استفاده از چت بات ها در خرده فروشی خواهد بود که رشد این بخش را افزایش می دهد.

5. صنعت فناوری اطلاعات: طبق تحقیقات گارتنر، انتظار می رود تا سال 2025، 75 درصد سازمان ها در جهان از هوش مصنوعی استفاده کنند. علاوه بر این، انتظار می‌رود تا سال آینده، از هر چهار شغل فناوری اطلاعات، یک مورد به تخصص مرتبط با هوش مصنوعی نیاز داشته باشد. این به معنای افزایش بیش از 30 درصدی تقاضا برای متخصصان علوم داده و مهندسان هوش مصنوعی است.

تأثیر هوش مصنوعی بر بازار کار ایران

در ایرانبر اساس گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در شش ماهه اول سال 1403 هجری شمسی به 7.5 درصد رسیده است. اگرچه این نرخ در سال های اخیر کاهش یافته است، اما به نظر نگارنده، دلیلی بر ثبات بازار کار در ایران نیست. زیرا نرخ بیکاری، بیکاری اصطکاکی، ساختاری و پنهان است که می تواند زمینه ساز آغاز یک دوره ثبات در بازار کار باشد. اما این نرخ هر چه باشد، ممکن است به دلیل ظهور هوش مصنوعی تغییر کند. به ویژه در بخش های صنعتی و خدماتی که در معرض اتوماسیون قرار دارند. از سوی دیگر، با توجه به رشد استارت آپ ها و فناوری های جدید در ایران، هوش مصنوعی می تواند به عنوان کاتالیزوری برای ایجاد فرصت های شغلی جدید در زمینه هایی مانند تجزیه و تحلیل داده ها، توسعه نرم افزار و پردازش زبان عمل کند.

اما چگونه می توان تهدیدهای هوش مصنوعی را به فرصت هایی برای بازار کار ایران تبدیل کرد؟ با برنامه ریزی مناسب و سرمایه گذاری در آموزش و نوآوری می توان از چالش های ناشی از هوش مصنوعی بهره برد و فرصت های جدیدی برای نیروی کار ایجاد کرد. راهکارهایی مانند آموزش و ارتقاء مهارت، تشویق به نوآوری و کارآفرینی با حمایت از استارت آپ ها، بهبود زیرساخت ها و در نهایت سیاست ها و برنامه ریزی های مناسب از جمله اقداماتی هستند که می توانند تهدیدات هوش مصنوعی را به فرصتی برای رشد و شکوفایی اقتصادی تبدیل کنند.