لینک کوتاه خبر:

به گزارش سایت توژال، مراسم رونمایی از نسخ خطی نعمت یوشیج امروز دوشنبه 7 آبان ماه با حضور غلامعلی حدادل، گالی امزغر، موسی اسوار، حسین معصومی همدانی، سرور ملایی، محمود عبیدی، مسعود جعفری گزی و امید. دکتر زاده در فرهنگستان زبان و ادب فارسی

محمد دبیر مقدم، نویسنده، استاد دانشگاه، معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی وی در سخنان خود گفت: از غریبم عنوان شعری از نیما یوشیج است که در این مجموعه گنجانده شده است. امیدوار بودیم 30 آبان همزمان با تولد این شاعر پرآوازه از این کتاب رونمایی کنیم. اکنون این کتاب در مرحله نهایی چاپ در فرهنگستان قرار دارد.

سپس درباره مهدی علیایی مقدم، محقق و دانشگاهی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران و فعالیت هایش توضیحاتی ارائه کرد.

دبیر مقدم با اشاره به دیگر اشعار منتشرنشده نیما که با عناوین «سد سال دگر» (1395) و «نوایی کاروان» (1396) در فرهنگستان منتشر شده است، گفت: «از مردی غریب» شامل یک مقدمه علمی در 163 صفحه است. آسان خوان و با مقدمه ای بر اشعار نیما، به بافت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نیما و تأثیر آن بر شعر او می پردازد.

مهدی علیایی مقدم، محقق و نویسنده وی درباره اهمیت انتشار اشعار منتشرنشده نیما گفت: نیما در طول زندگی اش سعادت نداشت که اشعارش را منتشر کند، در واقع مطبوعات تنها گزیده ای از اشعار او را به صورت متناوب منتشر می کردند، اما او هرگز مسئول انتشار بدهی هایش نبود. . او کار می کند. می توان گفت که معرفی شعر نو فارسی داستانی مانند آغاز شعر دارد و باید فردی مسئول انتشار آثار آن باشد.

وی با اشاره به انتقاداتی که درباره لزوم انتشار اشعار منتشر نشده نیما مطرح شده است، افزود: نمی دانیم نیما چه شعرهایی را واجد شرایط چاپ دانسته است. آثاری که نما چاپ می‌شود منعکس کننده سلیقه او نیست. جنتی عطای گفت: نیما فقط پنج شعر از جمله «مرغ امین» و «آی آدمها» را دوست داشته است.

علیا مقدم با بیان اینکه نهمه عمر خود را صرف تمرین و بازنویسی کرد، گفت: کارنامه نهمه پر از تجربیات برای رسیدن به فرمی است که به دست آورده است. فرمی است که دگرگونی بسیار مهمی در شعر فارسی به وجود آورد و منشأ دگرگونی عمیقی شد.

این پژوهشگر با اشاره به ملاحظات مربوط به انتشار آثار نیما، تصریح کرد: محمد معین، جلال آل احمد و جنتی عطای بر انتشار شعر نیما نظارت ویژه داشتند و به عنوان مثال آل احمد با انتشار رباعیات نیما مخالف بود که ضعیف بودند، اما معین معتقد بود که رباعیات منظم‌تر است و اولویت چاپ انبوه است. زمانی که از محمد حسین شهریار به عنوان دوست نیما مشورت شد، او نیز ملاحظه ای داشت و گفت که هر شعر نیما نباید منتشر شود تا در معرض نقد قرار نگیرد، بنابراین تا مدت ها برای نیما ملاحظاتی لحاظ می شد. نسخه های خطی ناما منتشر شد.

وی همچنین خاطرنشان کرد که محدودیت دیگری برای انتشار نسخه های خطی نعمه وجود دارد و آن این بود که نسخه های خطی نعمه با خطی نوشته می شد که افراد زیادی قادر به خواندن آن نبودند و این دست نوشته ها آشفته و خط خورده بودند و خود نیما اعتراف می کند: «من یادداشت هایی دارم که جز من هیچکس نمی تواند آنها را بخواند.”

علی مقدم در پاسخ به انتقاداتی مبنی بر ضرورت انتشار نسخه های خطی گفت: اساساً نیما نوشته هایی را که شایسته حفظ نمی دانست، از بین برد. خودش می گوید دو تا از رمان هایش را سوزانده یا در دفتر خاطراتش نوشته است که برخی از آثار را از بین برده است، بنابراین آثاری که از او به جا مانده از نظر نیما واجد شرایط نگهداری هستند، هرچند از نظر او کیفیت آنها مطلوب نبود.

این پژوهشگر درباره مجموعه «مرد غریب» نیز گفت: این مجموعه تا جایی که می خوانیم شامل 209 شعر به اضافه 23 قصه به سبک و سیاق السعدی در سال های 1312 و 1313 نیمه است یک سلسله داستان به سبک السعدی نوشته که البته در حد مراجع تقلید گلستان نیست، اما جای تعجب است که شخصی مانند نیما، پیشکسوت شعر نو فارسی، در سال نو به فارسی داستان می نویسد. تقلید از سعدی

علی مقدم همچنین درباره نامگذاری این کتاب و نقدهایی که به آن وارد شده است، توضیح داد: برخی این نام گذاری ها را نمی پسندند و می گویند نهمه این نام ها را نیاورده است تا بگویند مجموعه اشعار منتشر نشده نهمه عنوان کلی است. سنت نامگذاری آثار شاعران بزرگ از جمله نیما نمونه ای از گذشته است; «دنیا خانه من است» عنوان پنجاه نامه نیما یا آخرین مجموعه بدون نام محمود درویش است که دوستش الیاس خوری عنوان آن را انتخاب کرده است یا دست نوشته های پراکنده ویرجینیا وولف که به نام او نامگذاری کرده است. ویراستار، نه عنوان نویسنده، از این رو نام بردن از اشعار شاعران امری جدید و ناموجه نیست و حتی در فرهنگ های مختلف نیز چنین مشکلی وجود داشته است. البته آیا یکی می تواند کتاب را نقد کند و بگوید که با عوالم نیمایی سازگارتر است یا نه؟! پذیرفته شده است که عنوان کتاب با تصویر فیض مطابقت دارد.

وی افزود: «از غریبه» عنوان شعری از نیما با فضایی غم انگیز است که برای برادرش «لادبان» سروده شده است، معلوم نیست برادرش در پاکسازی های استالینی در سال 1324 چه سرنوشتی پیدا کرد. نیما از احساساتش می گوید.

این پژوهشگر خاطرنشان کرد: اهمیت انتشار نسخه های خطی نهمه در تبیین چگونگی رسیدن نهمه به شکل مطلوب است. ما فرض کردیم که نوشتن شعر به این شکل بسیار ساده است. قدیمی ترین شعر آزاد نیما با عنوان «ققنوس» در بهمن 1316 منتشر شد و منتقدان این موضوع را بدون توجه به زمینه آن پذیرفته اند. ما پذیرفته ایم که نیما قلم را به دست گرفته و ققنوس را در قطعات کوتاه و بلند نوشته است، اما توجه نمی کنیم که نیما چگونه به این شکل رسیده است.

وی به پیشینه شعر نو ایران اشاره کرد و گفت: برخی می گویند قبل از نیما شمس کسمایی که شعرش تقلیدی از شعر آزاد فرانسوی یا ابوالقاسم لاهوتی به شمار می رود، به صورت آزاد سروده اند. در حالی که این نقل قول ها دقیق نیستند. دکتر طاهر احمد در کتاب «انقلاب ادبی» تأثیر شعر فرانسه را بر شعر نو فارسی نشان می‌دهد، اما اینها نمونه‌های خوبی از شعر النمائی نیستند.

علی مقدم در ادامه به تاثیر شعر محمد مقدم (زبان شناس) بر شعر نیمایی پرداخت و توضیح داد: پایان شعر مقدم شاید ناخودآگاه نیما را برانگیخته باشد. نیما از سال 1313 اشعار مقدم را می خواند و ممکن است حداقل در نهایت تحت تأثیر او قرار گرفته باشد یا از این موضوع الهام گرفته باشد.

وی تاکید کرد: من معتقدم انتشار اشعار و دست نوشته های نیما در فرهنگستان زبان و ادب فارسی، فارغ از کیفیت، ما را با ابعاد دیگری از شعر نیما آشنا می کند که مسیر منطقی شعر نیما از ابتدای کار تا رسیدن به آن چه بوده است سبک نیمایی می گویند شعر نیمایی تحت تأثیر شعر فرانسه قرار می گیرد، اما سؤال این است: شعر فرانسوی که هجاهای کمی دارد، چگونه می تواند نثر ما را متحول کند؟

سپس توضیح داد: انتشار آثار نعمه در فرهنگستان ما را با چهره فاحشه خانه نما آشنا می کند. با انتشار اسناد متوجه شدیم که نیما بیش از آنچه تصور می شد در قالب مستزاد شعر سروده است. کسی که بیشتر در این زمینه می شناسیم سید اشرف الدین گیلانی (نسیم شمال) است، اما وقتی این اسناد منتشر شد، متوجه شدیم نیما بیش از 30 موزاد دارد. نوآوران دیگری مانند کیا تندر نیز همینطور بودند. او در جایی گفته است که ما را متهم می کنند که در ادبیات فرانک جای پایی داریم، اما ما استادان خودمان را داریم که سازندگان برایشان احترام خاصی قائل بودند.

وی افزود: قالب نیمایی حاصل ذهن خلاق و ادامه شعر سنتی ماست. مستضعف اساس رشد شعر نعمه است و آرام آرام به ققنوس می رسد. در واقع با انتشار این دست نوشته ها متوجه می شویم که حلقه مفقوده شناخت شعر نیما، مستضد است.

علی مقدم همچنین به شعر بلند «فرزند نیما» که در «مرد غریب» منتشر شده اشاره کرد و گفت: این شعر دارای ادبیات سوسیالیستی و کارکردگرایانه است که با توجه به پیشینه تاریخی و فکری نیما جالب توجه است.