به گزارش مجله توژال؛ روزهای گذشته برای جامعه علمی جهانی اهمیت ویژه ای داشت. طی این روزها برندگان جوایز نوبل در 3 رشته پزشکی، فیزیک و شیمی معرفی شدند. این برندگان جوایز زندگی خود را صرف بهبود زندگی انسان و کشفیاتی کرده اند که معنای جدیدی را برای کوچکترین مولکول های زندگی تعریف می کند.

اما آنچه باعث جلب توجه جایزه نوبل امسال شد، اعطای دو جایزه نوبل در فیزیک و شیمی برای تحقیقات در زمینه هوش مصنوعی بود. به نظر می رسد همان طور که کارشناسان سال ها پیش بینی کرده بودند، عصر هوش مصنوعی فرا رسیده است. البته از سوی دیگر، این جوایز نشان می دهد که اپلیکیشن های هوش مصنوعی بسیار فراتر از گجت ها و ویژگی های جذابی هستند که موبایل ها را به اسباب بازی های هوشمند تبدیل می کنند.

این فناوری که به نظر می رسد از دهه 1980 در حال توسعه بوده است، اکنون به مرحله شکوفایی رسیده است و حتی کوچکترین ساختارهای علمی را تغییر داده است. آنچه در ادامه می خوانید، شرح تحقیقات و البته محققانی است که زندگی و چرخه زندگی را تغییر داده اند.

ریزساختار RNA برنده جایزه نوبل پزشکی شد

در سال 2024، دو محقق برنده جایزه نوبل پزشکی برای تحقیقات خود در مورد microRNA شدند. کمیته نوبل اعلام کرد که ویکتور آمبروز و گری روکین برنده جایزه نوبل پزشکی 2024 شدند.

ویکتور آمبروز در سال 1953 (70 سالگی) در همپشایر به دنیا آمد و زیست شناس آمریکایی است که بیشتر به خاطر کشف میکرو RNA (miRNA) شهرت دارد. او استاد دانشکده پزشکی دانشگاه ماساچوست است.

گری بروس روکین در سال 1952 در برکلی کالیفرنیا به دنیا آمد. او زیست شناس مولکولی در بیمارستان عمومی ماساچوست و پروفسور ژنتیک در دانشکده پزشکی هاروارد در بوستون، ایالات متحده آمریکا است. miRNA ها دسته جدیدی از مولکول های RNA کوچک هستند که نقش مهمی در تنظیم ژن ایفا می کنند. کشف انقلابی این دو محقق در کرم کوچک C. elegans اصول کاملا جدیدی را در تنظیم ژن آشکار کرد. تحقیقات آنها پیامدهای مهمی برای موجودات چند سلولی از جمله انسان دارد.

MicroRNA ها نقش بسیار مهمی در توسعه و عملکرد موجودات دارند.

برندگان جایزه نوبل نسبت به خطرات هوش مصنوعی هشدار می دهند

در 8 اکتبر 2024، جان هاپفیلد و جفری هینتون جایزه نوبل فیزیک را برای تحقیقات خود در زمینه کاربرد یادگیری ماشینی (زیر مجموعه ای از هوش مصنوعی) در شبکه های عصبی مصنوعی دریافت کردند.

هاپفیلد، محقق آمریکایی 91 ساله، ساختاری را اختراع کرد که قادر به ذخیره و بازسازی اطلاعات است. هینتون همچنین روشی را اختراع کرد تا به طور مستقل ویژگی‌ها را در داده‌ها تشخیص دهد. این نوآوری در شبکه های عصبی مصنوعی بزرگ بسیار مهم است.

جالب اینجاست که هاپفیلد مسن ترین برنده این جایزه امسال است.

از سوی دیگر، جفری هینتون محقق کامپیوتر و روانشناس شناختی انگلیسی-کانادایی است. او را پدرخوانده هوش مصنوعی می نامند او از سال 2013 تا 2023 در گوگل کار می کرد، اما به دلیل ترس از خطرات این فناوری جدید از کار خود در این غول فناوری استعفا داد.

هاپفیلد در مصاحبه ای پس از اعلام برنده شدن جایزه نوبل فیزیک گفت: پیشرفت های اخیر در هوش مصنوعی بسیار نگران کننده است. وی همچنین هشدار داد که اگر این تحولات کنترل نشود، فاجعه رخ می دهد.

وی در یک سخنرانی ویدئویی گفت: مردم به داشتن فناوری هایی عادت کرده اند که به خودی خود نه خوب هستند و نه بد، اما در هر دو جهت دارای قابلیت هایی هستند. به عنوان یک فیزیکدان، من عمیقاً نگران فناوری غیرقابل کنترل هستم. این در واقع چیزی است که من آنقدر خوب نمی فهمم که محدودیت های این فناوری را درک کنم. هوش مصنوعی همین سوال را مطرح می کند. به گفته وی، اگرچه سیستم‌های هوش مصنوعی عالی به نظر می‌رسند، اما درک درستی از نحوه عملکرد آن‌ها وجود ندارد و این بسیار نگران‌کننده است.

هاپفیلد ادامه داد: “به همین دلیل است که جفری هینتون و من از درک این زمینه دفاع می کنیم، که در آینده منجر به توسعه قابلیت های فراتر از تصور فعلی خواهد شد.”

هوش مصنوعی برنده جایزه نوبل شیمی نیز شد

جالب اینجاست که برندگان جایزه نوبل شیمی امسال نسبتاً در زمینه هوش مصنوعی فعال بوده اند. نیمی از این جایزه به دیوید بکر محقق 48 ساله آمریکایی تعلق گرفت. بکر در دانشگاه واشنگتن، ایالات متحده آمریکا کار می کند و این جایزه را برای تحقیقات خود در زمینه طراحی پروتئین محاسباتی دریافت کرد.

دیوید بکر، بیوشیمیدان و زیست شناس محاسباتی آمریکایی، متولد 1962 در ایالات متحده، استاد بیوشیمی است. برنامه های هوش مصنوعی توسعه یافته توسط بکر و همکارانش به طور کلی مشکل پیش بینی ساختار پروتئین را حل کرده است. او همچنین در سال 2022 برنده جایزه وایلی شد.

نیمی دیگر از جایزه نوبل شیمی بین دمیس حسابیس و جان گمپر، محققان گوگل در DeepMind در انگلستان، به دلیل پیش بینی ساختار پروتئین تقسیم شد.

Demis Hassabis یک محقق انگلیسی 48 ساله کامپیوتر است. او پیش از آن برنامه نویس و طراح بازی های رایانه ای هوش مصنوعی بود. او در حال حاضر مدیر عامل و یکی از بنیانگذاران DeepMind و همچنین Isomorphic Labs است. علاوه بر این، او همچنین مشاور هوش مصنوعی دولت بریتانیا است.

جان مایکل جامپر، محقق ارشد ایالات متحده در فناوری دیپ مایند است. او و همکارانش یک مدل هوش مصنوعی به نام Alphafold ایجاد کردند که ساختار پروتئین را از توالی اسیدهای آمینه با دقت بالا پیش بینی می کند. قبلاً ادعا شده بود که تیم آلفا فولد قصد دارد 100 میلیون ساختار پروتئینی را منتشر کند. او در دانشگاه شیکاگو تحصیل کرد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، گامپر، متولد 1985، جوانترین دریافت کننده جایزه نوبل امسال است و پیش از این به دلیل تحقیقاتش در مورد مدل آلفا فولد، یکی از نامزدهای دریافت این جایزه محسوب می شد. او همچنین در سال 2023 برنده جایزه اسکار شد.

DeepMind در پستی در X به هر دو محقق تبریک گفت و نوشت: این یک دستاورد بزرگ برای هوش مصنوعی، زیست‌شناسی محاسباتی و علم است.

بیکر در مصاحبه ای گفت: “ما در مورد تمام روش هایی که طراحی پروتئین می تواند جهان را به مکانی بهتر تبدیل کند، از جمله بهداشت، پزشکی، فناوری و حفاظت از محیط زیست هیجان زده ایم.”