حجت الاسلام والمسلمین هادی سروش – استاد حوزه و دانشگاه – وی در گفت و گو با مجله توژال در خصوص جایگاه زن در اسلام و اینکه چگونه زنان ما می توانند به جایگاه اصلی خود بازگردند، گفت: در مورد جایگاه زن باید گفت که وقتی اسلام ظهور کرد شخصیت زن مورد هجمه قرار گرفت. از دو حوزه: یکی حمله عرب جاهلیت و جاهلیت بود و دیگری حمله غرب قبل از رنسانس به مقام زن. نقطه وفاق و اتحاد در شرق و غرب این بود که زن را موجود زنده ای می دانستند که باید همه منافع خود را در اختیار دیگران قرار دهد و زن را نوعی کالا می دانستند هستی، حقوق زنان را به جهانیان معرفی کرد و جایگاه زن را ارتقا داد.

وی ادامه داد: می توان گفت اگر وجود اسلام و روشن شدن جایگاه زن از طریق متون دینی اسلامی نبود، مسیحیت زن حتی حضرت مریم (سلام الله علیها) را به رسمیت نمی شناخت. مریم (سلام الله علیها) در کتاب مقدس معصوم نبود. در میان این جهل و این زندگی مانند یک هیولا از بین می رفت. اسلام زن را موجودی محترم معرفی می کرد و جایگاه او را برابر مرد می دانست. وقتی آیات الهی را در سوره طوبی در کنار مؤمنان می خوانیم، خداوند به زنان مؤمن نیز اشاره می کند. «مردان و زنان مسلمان، مردان و زنان مؤمن، صالحان و صالحان، صابران و شکیبایان، متواضعان، متواضعان، مؤمنان، مؤمنان، روزه داران در این آیه همه صفات را بیان می کند گفتار زن و مرد را برای زنان در نظر گرفته است و این امر را نمی توان انجام داد و با این تفکر اسلام خط بطلان را برای زنده به گور کردن دختران ترسیم کرد غرب در تبیین شخصیت زن مدیون قرآن و اسلام و اهل بیت علیهم السلام است.

همان طور که استاد این رشته درباره فعالیت های اجتماعی زنان اشاره کرد: در رابطه با فعالیت های اجتماعی زنان، ما دو منبع برای این موضوع داریم که از آیات قرآن و روایات تشکیل شده است منبع دوم روش الزهرا(س) است و با توجه به قرآن می بینیم که خداوند متعال زنانی را که وارد صحنه اجتماعی شده اند و کارهای بزرگی انجام داده اند، مانند مریم(سلام الله علیها) معرفی می کند. زنی که محل معجزه الهی بود و انگار با او نبود. فرزند خردسالی که بدون پدر بود به دنیا آمد تا در گوشه ای پنهان شود، اما در کنار پسرش در متن جامعه حضور داشت و در ولادت حضرت عیسی علیه السلام با افراد مختلف در جامعه حضور داشتند. نبوت همچنین می توان به دختران شعیب علیه السلام اشاره کرد که گوشه خانه را رها کرده و به کشاورزی و دامداری و آب آوردن می پرداختند که در آن روزگار کار سختی بود. با توجه به زمانشان.

سروش افزود: گذشته از قرآن و داستان های فراوان آن، در سیره مبارکه حضرت زهرا(سلام الله علیها) می بینیم که ایشان در جامعه زمان خود نه تنها پس از رحلت پیامبر(ص) درود خدا بر او، بلکه احقاق حقوق و حقوق او قبل از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نیز در جامعه جاری بود، چنانکه پاسخگویی به سؤالات زنان جامعه نیز بخشی از اقدامات این بانوی بزرگ بود. برخی از مردان نیز سؤالات خود را از همسرانشان می گفتند که از الزهرا (سلام الله علیها) بپرسند ما در تاریخ داریم که حضرت زهرا (سلام الله علیها) در پشت صحنه برخی جنگ ها حضور داشتند و به مداوای مجروحین کمک می کردند. این نشان دهنده زندگی حضرت زهرا (سلام الله علیها) در جامعه است.

وی افزود: علاوه بر قرآن، زندگی حضرت زهرا (سلام الله علیها) در برخی از روایات، نشانه هایی از حضور زنان در جمع را نیز می بینیم، مثلاً روزی اسماء در زمان پیامبر بود (صلی الله علیه و آله و سلم) با او صحبت می کرد، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم یارانش را وارد مسجد کرد، مطالبی را در مورد زنان بیان کرد، از آنها سؤالاتی پرسید و آنها متوجه شدند که چگونه زنی مانند اسماء است می تواند مراقبت و اجتماعی باشد.

بازگشت زن به موقعیت واقعی خود و عوامل متعددی

این استاد دانشگاه در خصوص اینکه چگونه زنان می توانند به جایگاه واقعی خود در جامعه بازگردند، گفت: برای گرفتن زندگی و بهره مندی از مواهب آن و داشتن اراده و کار، باید سه عامل را در این زمینه در نظر بگیریم. اراده و کار و دیگران به دردشان نمی خورد، اما عامل دوم بازگشت زن به جامعه است که مربوط به فقه و مبانی دینی است. در سال‌های اخیر با روش‌های جدید توانسته‌ایم به نتایج فقهی مثمر ثمری در مورد زنان برسیم، مثلاً در مورد اینکه زن می‌تواند قاضی یا عالم باشد. مرحوم آیت الله حکیم از مراجع مهم پیش از آیت الله بروجردی توضیح می دهد که روایات فقهی که ما داریم و بر کنار گذاشتن زن از مقام فتوا تصریح می کند کافی نیست و زنان می توانند فتوا دهند. و بسیاری از حقوقدانان معاصر بر این باورند که زنان می توانند قاضی باشند و دارای مقامی باشند.

سروش خاطرنشان کرد: سومین عاملی که می تواند زنان را پس از «اراده زن» و «فقه» به جایگاه اصلی خود در فعالیت اجتماعی بازگرداند؛ با احکام «قانونی»، قانون باید موانع پیش روی زنان و فعالیت های اجتماعی آنان را تسریع بخشد. قانون باید بر اساس قوای جسمی و روحی زنان باشد و میزان و کمیت کار آنها را مشخص کند و در این زمینه برخورد مناسب داشته باشد. وقتی قانون سنگسار را برای رشد زنان برداشته و راه را برای دستیابی به حقوق آنها تسهیل می کند، فعالیت زنان در عرصه های اجتماعی ناگزیر به جایگاه اصلی خود در متون دینی باز می گردد.

وی در پایان گفت: اراده زن، فقاهت و قانون سه عاملی است که باید از دست صلب و تک بعدی کوتاه شود و از رسیدن آنها به این مسائل جلوگیری کرد، زیرا تا زمانی که آنها در تفکر ما ابعادی و سفت و سخت هستند. اگر زنان داشتیم، سه قسمت ذکر شده مغفول می ماند. بنابراین افراد متحجر و افراطی باید از صحنه های تصمیم گیری حذف شوند تا صحنه های اجتماعی برای پذیرش زنان خلاق در کارهای آموزشی، هنری، اجتماعی و ورزشی آماده شوند و با این کار استعدادهای بسیاری شکوفا شود که جای تعجب خواهد داشت.