به گزارش خبرنگار کتاب «اقتصاددانان ایران»، مراسم تجلیل از مقام علمی و فرهنگی استاد و پژوهشگر حکمت و عرفان اسلامی منوچهر صدوکیسوها چهارشنبه 28 آذرماه برگزار شد. 1403 در همایش فرهنگ و امور افتخاری برگزار شد.

در این مراسم آیت الله سید مصطفی محقق داماد رئیس گروه معارف اسلامی فرهنگستان علوم. محمود شالوی رئیس انجمن میراث فرهنگی و افتخار غلومریزو آوونی عضو دائم فرهنگستان علوم و غلامریزو امیرخانی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به بیان جایگاه و اهمیت صدوقیان در دنیای دینی، فلسفی و عرفانی ایران پرداخت.

آثار علمی و ترجمه های صدوقیان شیوا و بی عیب و نقص است

منوچهری صدوکیسا وی سخنان خود را با ذکر اساتید فلسفی فراوانی که تا امروز داشته است، آغاز کرد و افزود: می دانیم که تاریخ فلسفه به شکلی جدید از فردی به نام یاکوب بروکر، محقق آلمانی و شاگرد وی آغاز شده و تا امروز ادامه دارد فلسفه اسلامی همان فلسفه یونانی است ولی از سمت راست نوشته شده است یعنی فرقی ندارد. ثانیاً فرموده اند هر چه فلسفه اسلام است فقط الفاظ است و ثالثاً می گویند مجموعه ای از فلسفه اسلامی است. محمد بن احمد بن رشد اندلسیدفن شد، اما این ایده 200 سال است که ادامه دارد. در 15 سال گذشته به واقعیت و غیر واقعی بودن این سه معنا فکر کردم و در نتیجه چهار کتاب نوشتم. بطلان این کلمات در این کتاب ها ثابت شده است.

پژوهشگر حکمت و تصوف اسلامی با تاکید بر اینکه در اسلام تفکر فلسفی وجود دارد، افزود: نظام فلسفی ما بر اساس قرآن کریم و حدیث است. فلسفه مبتنی بر عقل است، اما در اسلام غیر از عقل مبانی دیگری نیز وجود دارد و از آنها استفاده می شود.

منوچهری صدوکیسوها، معلم و پژوهشگر حکمت و تصوف اسلامی

مورخان فیلسوفان را زنده نگه داشتند

آیت الله مصطفی محک داماد وی همچنین با بیان اینکه آسمان پر ستاره تمدن اسلامی دارای ستارگان درخشانی است، ادامه داد: بسیاری از آنها کمتر شناخته شده اند. تا آنجا که من می دانم او قدیمی ترین فردی است که تاریخ حکما را نوشته و ذکر آنها را حفظ کرده است. ابوسلیمان سجستانی در اثر «قو الحکمه» است. وی در این اثر از بیش از 50 حکیم نام برده است. پس از آن حکیم بیهقی در کتاب «111 حکیم» به این فهرست افزود. اگر بیوگرافی آنها را ننویسیم، حافظه مردم از بین می رود.

صدوقیان برای من روشنگر بودند زیرا او شرح حال خوبی از حکیمان باستان نوشت

رئیس گروه معارف اسلامی فرهنگستان علوم در تشریح اهمیت کار مورخان گفت: ممکن است اباعبدالله فقیه معصومی دانشجو ابن سینا نام اگر بیهقی از اباعبدالله معصومی یاد نمی کرد فراموش می شد. اگر مورخان نبودند برخی از فیلسوفان و دانشمندان بزرگ فراموش می شدند.

وی با تاکید بر اینکه فردی که تاریخ فلسفه می نویسد باید فلسفه بداند، ادامه داد: برای نوشتن شرح حال علمای گذشته باید تاریخ و علم آن جهان را شناخت. صدوقیان با اعمالی که خردمندان را از گمراهی باز داشت خود را به من نشان دادند. صدوقیان برای من روشنگر بودند زیرا او شرح حال خوبی از حکیمان باستان نوشت.

این محقق افزود: تصحیح متون را تجربه کرده ام و می دانم که نوشتن یک تصحیح خوب بسیار سخت است و آثاری که باقی می ماند حاصل عملکرد افرادی مانند صدوقیان است.

آیت الله سید مصطفی محجی دامود، رئیس گروه معارف اسلامی فرهنگستان علوم

صدوقیان حق بزرگی بر فرهنگ دارند

محمود شالوی وی همچنین با بیان اینکه منوچهری صدوقی را می توان از منظرهای مختلف مورد توجه قرار داد، افزود: حق بزرگی بر فرهنگ مناطق مختلف دارد. او نه تنها در مورد حکیمان ایرانی، بلکه در همه زمینه های ایرانی و اسلامی، پژوهش های مختلفی در زمینه حکمت، فلسفه و تصوف انجام داده است. او محقق است و مسائل را عمیقا بررسی می کند.

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با تاکید بر اینکه آثار و ترجمه های علمی و قضایی صدوقیان شیوا و بی عیب است، در ادامه گفت: صدوقیان لحنی شیرین و شیوا دارند. او با مردمی که مراسم بزرگداشت برای آنها برگزار شد سخنان خردمندانه ای داشت و در عمق سخنانش دیدگاه بزرگان آشکار می شود.

محمود شلاوی، رئیس انجمن آثار فرهنگی و افتخار

صدقیصها موثق و مرجع محققین است

غلامریزو امیرخانی وی با اشاره به دوران فعالیت سادوکیسا در سازمان اسناد و کتابخانه ملی گفت: ارتباط نزدیک ما از اواسط دهه 90 شروع شد، در آن سال ها صدوکیسا هفته ای دو روز به بخش نسخ خطی می رفت. او راهنما و حامی محققان و فهرست نویسان بود.

وجود افرادی مانند صدوقیان برای جامعه مایه خیر و برکت است و کمتر کسی چنین تسلطی به احکام دارد.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی صدوقیان، دانش فکری وی را ویژگی خاص خواند و افزود: با توجه به مهارتی که در زمینه های مختلف دارد، بهتر است لقب حکیم را به او بدهیم. او با تاکید بر خرد دهه های گذشته نشان داد که خرد همچنان زنده است.

وی ادامه داد: صدوقیان با مهارت هایی که در زمینه تصوف دارند به فلسفه از منظر متافیزیکی نگاه می کردند و در حوزه تصوف فلسفه فقهی و روشی چندانی وجود نداشت. وجود افرادی مانند صدوقیان برای جامعه مایه خیر و برکت است و کمتر کسی چنین فرمانی بر احکام دارد. به قول حافظ: اوقات خوشی با دوستان گذشت/ هر چیز دیگر بیهوده و نادان بود.

غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

شبیه شدن به خدا غیر ممکن است مگر از طریق خرد

غلومریزو آوونی وی همچنین سخنان خود را با تاکید بر ارزش های تمدن ایرانی آغاز کرد و گفت: ما وارث تمدن بزرگی هستیم اما آنقدر که باید قدر آن را نمی دانیم. ابن خلدون در پایان مقدمه کتابش وقتی از علم صحبت می‌کند، می‌گوید همه اهل عقل و نقل اهل ایران بودند.

هر چیزی که مردم را از جهل نجات دهد، حکمت نامیده می شود. حکمت، دیدن همه چیز از منظر الهی است

عضو دائمی فرهنگ علم با اشاره به اینکه هر علمی در گذشته حکمت بوده است، افزود: حکمت ویژگی های خاص خود را دارد. هر چیزی که مردم را از جهل نجات دهد، حکمت نامیده می شود. حکمت، دیدن همه چیز از منظر الهی است. از نظر قرآن همه پیامبران حکیم بوده اند.

از نظر او حکمت علم به واقعیت اشیاء است. دانستن حقایق به اندازه ای است که یک فرد می تواند انجام دهد. ایرانیان سهم ارزشمندی در خرد داشتند. شبیه شدن به خدا غیر ممکن است مگر از طریق خرد.

آوونی با بیان اینکه در شناخت صدوقی باید به سیره 60 ساله حکمت او توجه کرد، ادامه داد: سعدی سعدی در جوانی کتاب های عمیقی تألیف و ترجمه کرد. همچنین در ایران تقریب عقل و دین اتفاق افتاد. حکیمان ایرانی از ابن سینا فارابی تا علامه طباطبایی این کار را انجام داده اند و صدوقی سها بهترین مقالات را برای تقارب حکمت و دین جمع آوری کرده است.

به گفته این محقق، شاید سالی 200 نفر کتاب فلسفه می خوانند، بنابراین این رشته منبع درآمدی نیست.

وی درباره خصوصیات اخلاقی صدوقی سعد چنین گفت: او فردی متواضع و متواضع است و به مسائل مالی اهمیت نمی دهد.

غلومریزو آوونی عضو دائم آکادمی علوم است

در این مراسم پیام علی لریجانی او به عنوان استاد فلسفه دانشگاه تهران منصوب شد. در بخشی از این آیین، سخنان تصویری کوتاهی نیز درباره صدوقی سعد وجود دارد احمد مهدوی دامغانی استاد فقید دانشگاه هاروارد؛ برای مخاطبان پخش شد. یاسین حوتمی سیتار می نواخت و شعر مولانا می گفت.

همچنین جلد اول از مجموعه چهار جلدی «تاریخ عمومی فلسفه اسلامی به معنای عام یا حاصل همکاری اسلام و یونانیان» نوشته منوچهری صدوقی ساهو که توسط انتشارات انجمن هنر و استادان منتشر شده است. فرهنگ نیز افتتاح شد.

منوچهری صدوق سها در سال 1327 در اردبیل به دنیا آمد. تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته حقوق تا مقطع کارشناسی ادامه داد و پس از آن نزد علمای مشهوری چون سید محمد کاظم عصور، سید ابوالحسن رفیع قزوینی، مهدی الهی قمشایی، علی محمد جولستانی، محمدعلی حکیمی شیرازی. و… ادامه داد. وی در کنار تألیف کتب و مقالات متعدد فلسفی و عرفانی و تصحیح متون کهن به تدریس در دانشگاه ها و حوزه های علمیه کشور مشغول است.

تاریخ حکما و عارفان متأخر درباره ملاصدرا، شرحی جدید از نظام سبزواری، تاریخ عمومی فلسفه اسلامی به معنای عام یا حاصل تعامل علم اسلامی و یونانی، ترجمه تحقیقات ملاخند، سلسله متون منتخب تفسیر در هفت جلد، به انتخاب مچم الحکمه، رسائل برخی مسائل کلی کلامی، «شطری» از نخستین. آثار عمومی، شرح منظومه حکمتی سبزواری و. .. از آثار اوست.