به گزارش سایت توژال، متن زیر یادداشت اختصاصی احسان قمری، تحلیلگر مسائل اقتصادی پایگاه تحلیلی راهبرد معاصر است که در ادامه می خوانید: نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری چه گفتگوها و بحث های اقتصادی مطرح کرده اند. ? چرخه انتخابات (به ویژه آنچه در مناظره اول بیان شد) نشان می دهد که اگرچه نامزدها نکات مهم و ارزشمندی را در تبیین وضعیت موجود بیان کردند، اما به دلیل عدم آگاهی نامزدها از مسائل و مبانی اقتصادی، انسجام چندانی وجود ندارد. بین راه حل های پیشنهادی و مشکلات مطرح شده می توان افکار عمومی را در زمینه اقتصادی متقاعد کرد.

به عبارت دیگر، تا زمانی که درک دقیق، فنی و کارشناسی از وضعیت موجود وجود نداشته باشد، راهکارهای ارائه شده و برنامه های اعلام شده نمی تواند مشکلات را حل کند و راهگشا باشد. برای روشن شدن موضوع در زمینه تبیین و تجربه، باید وضعیت موجود را به صورت دقیق و کمی تحلیل کرد، برنامه مناسب، کارآمد و قابل اجرا ارائه کرد و تضمین های لازم برای امکان سنجی پروژه اعلام شود. اجرای بهینه برنامه ها

مهمترین شاخص هایی که در مناظره ها مطرح می شود و کاندیداها به نوعی سعی در ارائه برنامه های خود دارند، نقدینگی و پایه پولی است و تا زمانی که توضیح دقیقی در زمینه آنها ارائه نشود، برنامه ریزی برای کنترل آنها بیهوده خواهد بود.

در اقتصادی مانند ایران که بازارهای مالی عمیق نیستند و تورم شدیدی دارند، پایه پولی وارد اقتصاد شده، آن را به نقدینگی تبدیل می‌کند و نرخ تورم را با سرعت بیشتری افزایش می‌دهد.

پایه پولی یا «پول قوی» اسکناس، مسکوک، حساب های بانکی نزد بانک مرکزی و تمام پول هایی است که مستقیماً توسط بانک مرکزی ایجاد می شود و گفته می شود دارایی های بانک مرکزی با بالاترین سطح نقدینگی است. از آنجا که بخشی از این پول ممکن است منجر به ایجاد اعتبار و تولید پول بیشتر شود، به آن پول قوی یا پول قوی نیز می گویند. تغییرات پایه پولی منجر به تغییر نقدینگی با نرخ فزاینده می شود و این روند پایه پولی منجر به تورم یا رکود در اقتصاد می شود.

پول موجود در بانک را می توان وام داد یا در پروژه های سودآور سرمایه گذاری کرد. به همین دلیل با اعطای وام های مکرر، پول جدید ایجاد می شود و بنابراین قدرت پول ایجاد شده توسط بانک مرکزی بالاست. علاوه بر این، پایه پولی را می توان یکی از دلایل بالا بودن نرخ تورم دانست. تغییرات تدریجی در پایه پولی باعث افزایش نقدینگی و در نتیجه عواقب تورمی می شود. در نتیجه، دیدگاه ثابت شده این است که تزریق پول جدید توسط بانک مرکزی منجر به افزایش نرخ تورم می شود.

در اقتصادی مانند ایران که بازارهای مالی عمیق نیستند و تورم شدیدی دارند، پایه پولی وارد اقتصاد شده، آن را به نقدینگی تبدیل می‌کند و نرخ تورم را با سرعت بیشتری افزایش می‌دهد. ضریب افزایش پایه پولی در ایران معمولاً عددی بین هفت تا هشت است به این معنی که نقدینگی کشور تقریباً هفت برابر افزایش پایه پولی و در صورت رشد اقتصادی صفر درصد افزایش یافته است. بر اساس نظریه کمیت پول، تورم نیز معادل درصدی نسبت به تغییرات پایه پولی افزایش می یابد.

نقدینگی در اقتصاد شامل مجموع پول و شبه پول است. با توجه دقیق به این موضوع می توان متوجه شد که پایه پولی و نقدینگی وجه اشتراک دارند. همچنین شایان ذکر است که ورود پایه پولی به جامعه آن را به نقدینگی تبدیل می کند که می تواند به صورت وجوه جاری در حساب های بانکی و یا به صورت سفته و برات باشد. نکته بعدی در مقایسه نقدینگی و پایه پولی این است که نقدینگی با تأثیرپذیری از ضریب افزایش، پایه پولی را نیز شامل می شود. به عبارت ساده تر، نقدینگی یک مفهوم کلی تر از پایه پولی است.

آنچه از آمار اعلام شده توسط بانک مرکزی به دست می آید این است که حجم نقدینگی در پایان اسفند 1402 هجری شمسی بالغ بر 7 میلیون و 880 هزار میلیارد تومان بوده و شاخص آن شامل پول و شبه پول و ارز یکپارچه آن یا پایه پولی یا قوی آن است. گردش پول (اسکناس و سکه) است که بر شاخص تأثیر می گذارد، اما کنترل هر دوی این شاخص ها در نهایت سایر شاخص های مهم اقتصادی مانند تورم و سطح عمومی قیمت ها را تحت الشعاع قرار می دهد.

شکی نیست که هر نامزدی که بتواند بین ریشه‌های تورم و راه‌های خروج از آن ارتباط معنادار و عملی ایجاد و بیان کند، احتمالاً آرای فعالان اقتصادی را به دست خواهد آورد.

با بررسی دیدگاه های کاندیداهای ریاست جمهوری در راستای کنترل و کاهش نرخ تورم به مواردی همچون کنترل تنش ارزی، اصلاح عدم تعادل بانکی و کنترل نقدینگی، رفع عدم تعادل بودجه و بانکی و جهت دهی نقدینگی و وجه مشترک می پردازند. بین همه آنها (که در ادبیات مختلف گزارش شده است) تأثیر عدم تعادل بانکی و بودجه بر تورم است.

شاید برآیند بحث ها و نکته مثبت برای تصمیم گیران و سیاست گذاران آینده در خصوص نظام حکمرانی کشور، مجموعه علل و ریشه های تورم باشد که نامزدها به خوبی و به طرق مختلف آن را تبیین کردند. اما آنچه مهم است یافتن راه حل های ریشه ای برای مشکلات و علل تورم در اقتصاد است که باید در نظرات نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم لحاظ شود. به نظر می رسد لازم است کاندیداهای ریاست جمهوری اعتقاد خود را نسبت به مفهوم تورم به عنوان یک مفهوم پولی یا غیرپولی بیان کنند و با توجه به این دیدگاه و مطابق با این دیدگاه، راهکارهای آنها توسط کارشناسان مورد قضاوت قرار گیرد.

بدون شک هر نامزدی که بتواند بین ریشه های تورم و راهکارهای غلبه بر آن ارتباط معنادار و عملی ایجاد و بیان کند، شانس بیشتری برای کسب رای فعالان اقتصادی خواهد داشت، زیرا دیدگاه های نظری نامزد، انتظارات را شکل می دهد. که انتظارات را شکل خواهد داد. جایگاه این نامزد به دنبال فعالان اقتصادی و تجاری خواهد بود.